Sarıklı, ama yobaz değil; Dr. Lonnie Smith
Murat Beşer
Dr. Lonnie Smith, dünyanın caz şehrindeki Hammond org apartmanının taşıyıcı kolonlarından. Ayrıca karizmatik kişiliği ve etkileyici görüntüsüyle, “derin insan” sıfatının haklı taşıyıcısı. Çalgısında dinamik bir çalış tarzının ve zihin açıcı kompozisyonların sahibi. Caz kavramlarına tavrıyla ekler yapan buluşçu müzisyen. Boşuna Doktor demiyorlar; yalnız çalgısının değil, çılgın ruhların doktoru. İçinden bilgelik, derin bir yaşam görüşü ve samimiyet akan büyük gözleri, uzun gri sakalı ve erdemlilik timsali sarığıyla adam gibi adam Dr. Lonnie Smith.
Doktor’un çocukluğu müzik seslerinin hiç kesilmediği bir iklimde gerçekleşmiş. Çünkü annesi tüm gün ev işlerini yaparken şarkı söylüyormuş. Yanı sıra teyze, amca ve kuzenleri gospel şarkıcılarıydı. Yani damardan şırıngayı yediği vakit henüz çocuk yaştaydı.
Hele bir de Hammond B-3 org ile tanıştığı gün yok mu? İşte bir aşka adanacak olan kader anı buydu. Gitarcı Grant Green’i tanıdığı gün ise kader ağlarını çoktan örmüştü.
Artık önünü görmeye başlamış, büyük kulüplerin kapıları bir bir açılmaya başlamıştı. Döneminin neredeyse tüm büyük sanatçısının ya da mühim mevki makam sahibi müzisyenin ilk tercihlerinden biriydi Smith.
50 yılı aşkın süredir aynı enstrümanla özdeşleşen, yetmişin üzerinde albüme imza atan usta, bugüne kadar King Curtis, Blue Mitchell ve Joe Lovano gibi çok sayıda isimle çalışmalar yaparken Gladys Knight, Dionne Warwick ve Etta James gibi efsanelerle de aynı sahneyi paylaştı. Bu arada sıklıkla da kendisi gibi orgcu ve aynı zamanda piyanist olan meslektaşı Lonnie Liston Smith ile karıştırıldı.
Kafasındaki sarığıyla bir nevi gizem sembolü haline gelen Smith’in müziği, muazzam bir seçkinlik, içinde kaybolması tarifsiz zevkler içerir. Çalgısı üzerinde ısrarcı bir hali vardır. Bu ısrar sevdanın ısrarı, sevginin vazgeçilmezliğinin ifadesi olarak belirir onun sanatında. Gücü tutkulu gayretinden gelen bir sonik mesaidir onunki. Aynı zamanda klavyenin üzerine eğilişinden, bas pedalına basışına kadar büyük bir doğallık da gözlemlenir.
Her müzik dinleyici mutlaka onun 1968 tarihli “Think!”, 1970 tarihli “Live at Club Mozambique” ve 1971 tarihli “Mama Wailer” albümlerini iyice dinlemeli.
Kendisine biçilen paye ve onur karşısında, son derece isteksiz davranacak kadar da alçak gönüllü bir hayat adamıdır Smith. Kendisine sorulan tüm sorulara sıradan bir vatandaş gibi yanıt verir, iltifatları neredeyse azarlar gibi bastırır. Yardımlaşmayı ve mesleki dayanışmayı önemser, tüm piyanistleri aynı ailenin fertleri, kendini de sıradan bir aile sakini olarak görür.
Beş dolar için profesyonel meslek hayatına atılmış, “Hayatımda sadece bir tek işim var ve onla da ne yapmak istediğimi unutmamalıyım,” diyen Doktor’un yaşamı, fikirleri, sanatı ve insanlığı, genç müzisyenler için adeta bir deniz feneri gibi yol göstermeye devam ediyor.
Ghetto, 19 Aralık Cumartesi gecesi gerçek bir caz devini ve Hammond B3 org ustasını, 2003, ‘04 ve ‘05 yıllarında Caz Yazarları Derneği Ödülü’nü keyboard kategorisinde kazanan, DownBeat tarafından sayısız kez yılın en iyileri arasında gösterilen Dr. Lonnie Smith’i ağırlıyor.
Sadece caz dinleyicileri için değil, keşfetmeyi ve renkli soundları sevenler için de kaçırılmaması gereken tarihi gecede, ustadan önce ve sonra eklektik caz setiyle Murat Beşer pikapların başında olacak.
muratbeser@muratbeser.com